Rozliczenie straty z lat ubiegłych

Prowadzenie działalności gospodarczej zasadniczo ma na celu wypracowanie zysku. Niestety nie zawsze się to udaje i firma może przynieść stratę – w wymiarze miesięcznym, kwartalnym czy całorocznym. W takim przypadku przedsiębiorca powinien ją wykazać w rocznej deklaracji podatkowej. Przy spełnieniu określonych warunków będzie mógł również rozliczyć stratę z lat ubiegłych.

Czym jest strata?

Stratę na gruncie przepisów o podatku dochodowym definiuje się jako nadwyżkę kosztów uzyskania przychodów nad kwotą przychodu osiągniętego w roku podatkowym z danego źródła. Innymi słowy strata jest sytuacją, w której koszty podatkowe przeważają nad przychodami, a wynik finansowy firmy jest ujemny. Podatnik, który w danym okresie rozliczeniowym poniósł i wykazał w deklaracji podatkowej stratę, może ją rozliczyć w kolejnych latach.

Na czym polega rozliczenie straty z lat ubiegłych?

Gdy w danym roku podatkowym podatnik wykaże stratę z działalności gospodarczej, będzie mógł w ciągu najbliższych pięciu lat obniżyć uzyskany z tego samego źródła dochód o ową stratę. Ważne jest, że przepisy ograniczają wysokość obniżenia dochodu do 50 proc. kwoty poniesionej straty w każdym z lat, w którym dokonywane jest odliczenie.

Podstawowe zasady odliczenia straty

Z przepisów podatkowych wynika, że jeśli w roku podatkowym wystąpił dochód do opodatkowania z tego samego źródła przychodu, z którego w roku lub w latach ubiegłych została poniesiona strata, można go obniżyć o maksymalnie 50 proc. sumy straty. Brak dochodu do opodatkowania w określonym roku podatkowym oznacza równocześnie, że podatnik nie będzie mógł rozliczyć straty podatkowej w tej jednostce czasowej.

Odliczenie straty dokonuje się ze źródeł obejmujących:

• działalność gospodarczą,
• przychody z najmu i dzierżawy,
• przychód z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w spółkach,
• odpłatne zbycie papierów wartościowych, w tym tych z odpłatnego zbycia pożyczonych papierów wartościowych,
• odpłatne zbycie pochodnych instrumentów finansowych, wraz z realizacją praw z nich wynikających,
• przychody z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część,
• przychody z tytułu objęcia wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.

Sposób rozliczania strat

Zasadniczo stratę z lat ubiegłych można rozliczyć w ciągu 5 kolejnych lat, w dowolnej, ustalonej przez siebie proporcji, ale w kwocie nie większej niż 50 proc. kwoty poniesionej straty w jednym roku podatkowym. Rozliczenie dokonywane jest z dokładnie tego samego źródła przychodów, z którego poniesiona była strata. Jeśli podatnik osiągnie w danym roku dostatecznie wysokie dochody, to najprędzej całą kwotę straty rozliczy w ciągu dwóch lat – po 50 proc. straty w każdym roku.

Podatnik powinien wykazać stratę w roku podatkowym w zeznaniu w pozycji:

• 151 lub 152 w deklaracji PIT-36 lub
• 23 w deklaracji PIT-36L lub
• 68 w deklaracji PIT-28 lub,
• 28 w deklaracji PIT-38.

Przykład

Podatnik poniósł w 2011 roku stratę w wysokości 3000 zł. Będzie mógł ją rozliczyć w kolejnych latach, zakładając, że osiągnął dochód.  Jednym z wariantów rozliczenia będzie:

• rozliczenie 1500 zł straty w 2012 roku,
• rozliczenie 1500 zł straty w 2013 roku.

Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby rozliczenie uwzględniało inne kwoty odliczenia straty:

• 500 zł w 2012 roku,
• 500 zł w 2013 roku,
• 500 zł w 2014 roku,
• 500 zł w 2015 roku,
• 1000 zł w 2016 roku.

Kiedy rozliczenie straty z lat ubiegłych nie jest możliwe?

Tylko w niektórych przypadkach nie będzie możliwości rozliczenia straty z lat ubiegłych. Z taką sytuacją będziemy mieli do czynienia, kiedy w kolejnych pięciu latach podatkowych u podatnika nie wystąpi dochód. Wówczas straty podatkowej nie będzie z czego rozliczyć.

Nie można również odliczyć strat poniesionych z niektórych źródeł przychodów. W grupie tej znajdą się straty poniesione:

• ze źródeł przychodów, z których dochody są na mocy odpowiednich przepisów zwolnione od podatku dochodowego,
• z odpłatnego zbycia nieruchomości lub ich części, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, wraz z prawem wieczystego użytkowania gruntów,
• z odpłatnego zbycia rzeczy,
• z działów specjalnych produkcji rolnej, jeśli przez okres pięciu następnych lat podatkowych dochód nie będzie ustalany na podstawie ksiąg podatkowych: księgi rachunkowej lub podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Podstawą prawną dokonania rozliczenia straty poniesionej w latach ubiegłych będzie ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawa z dnia 20 listopada 1998 roku o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.